W 1939 r. na obszarze Związku Radzieckiego mieszkało 134 271 osób narodowości kałmuckiej . Ich podstawowym skupiskiem była Kałmucka Autonomiczna Republika Radziecka, powstała w 1936 r. z przekształcenia istniejącego od 1920 r. obwodu autonomicznego. W 1939 r. republikę tę zamieszkiwały 220 684 osoby, jednakże Kałmucy stanowili tylko 48,6 % ludności (107 250 osób) . W latach trzydziestych przez republikę kałmucką, podobnie jak przez inne regiony ZSRR, przetoczyła się fala masowych represji związanych z przymusową kolektywizacją rolnictwa. W tym wypadku procesy te wiązały się jednak nie tylko ze zmianą struktury własności ziemi, ale także z łamaniem ukształtowanych przez wieki tradycji i stosunków wyrosłych jeszcze na podstawie struktur patriarchalnych, rodowej organizacji społeczeństwa i buddyzmu. Jak się szacuje, nie mniej niż 10 % ludności kałmuckiej padło w tym okresie ofiarą represji, zostało uwięzionych i wysłanych na daleką północ ZSRR, zaś towarzyszący kolektywizacji głód pociągnąć miał za sobą śmierć dalszych 10  %, populacji . Kolejna fala represji w okresie tzw. jeżowszczyzny pociągnęła za sobą nowe tysiące ofiar, w tym niemal całkowitą likwidację nielicznej inteligencji kałmuckiej.
     Wybuch wojny niemiecko–radzieckiej wstrząsnął życiem Kałmuckiej ASRR w podobnym stopniu, jak całego Związku Radzieckiego. W ciągu pierwszych 8  miesięcy wojny na front wysłano z tejże republiki ponad 20 tys. żołnierzy. Dalszych 18 tys. osób zmobilizowano w ramach pospolitego ruszenia, a 10 tys. budowało umocnienia na dońskiej rubieży obronnej. W  listopadzie 1941 r. wsławiła się na froncie 70 dywizja kawaleryjska, której 189 pułk kawaleryjski stanowili Kałmucy. Poza planową mobilizacją, w listopadzie 1941 r. na terenie Kałmuckiej ASRR rozpoczęto formowanie 110 i 111 samodzielnych kałmuckich dywizji kawaleryjskich, złożonych z ochotników. 110 dywizja w lipcu 1942 r. weszła do walki w ramach Frontu Północnokaukaskiego, uzyskując rozgłos swymi dokonaniami w rejonie Rostowa nad Donem, a następnie prowadząc działania na Północnym Kaukazie, natomiast formowanie 111 dywizji na polecenie Państwowego Komitetu Obrony przerwano w marcu 1942 r., a już zorganizowane dwa pułki włączono do innych formacji Armii Czerwonej .
     Rozwijająca się latem 1942 r. ofensywa niemiecka w kierunku Stalingradu i  Kaukazu doprowadziła do bezpośredniego zagrożenia, a następnie zajęcia części terytorium Kałmuckiej ASRR przez wojska hitlerowskie. 12 sierpnia Niemcy zajęli stolicę republiki Elistę. Zbliżanie się wojsk niemieckich i nasilające się pogłoski o rychłym ich zwycięstwie w niektórych środowiskach kałmuckich wzbudziły nadzieje na zmianę dotychczasowego porządku. W stepach Kałmukii w coraz większej liczbie pojawiać się poczęły oddziały przeciwników władzy radzieckiej, a także grupy dezerterów z Armii Czerwonej. Ich działaniom sprzyjała słabość cofających się wojsk radzieckich oraz dezorganizacja objawiająca się m.in. sprzecznymi dyrektywami władz co do ewakuacji ludności i stanowiącego główne bogactwo republiki bydła .
     Niemcy na okupowanym terytorium Kałmukii starali się prowadzić politykę gwarantującą bezpieczeństwo i sprawność komunikacji przy możliwie małym zaangażowaniu sił własnych, tak potrzebnych na pobliskim froncie. Dlatego też poszukiwali sposobów pozyskania do współpracy przynajmniej części ludności miejscowej, nie stroniąc przy tym od wygrywania, a nawet podsycania antagonizmów rosyjsko–kałmuckich, by tym skuteczniej sprawować kontrolę nad społeczeństwem.
     W Eliście Niemcy wyznaczyli na prezydenta miasta B.Cuglinowa, którego propagandowo przedstawiano nawet jako “prezydenta całego narodu kałmuckiego” . Istotną rolę w pozyskaniu społeczeństwa kałmuckiego i  wprzęgnięciu go w rydwan polityki niemieckiej władze okupacyjne wyznaczyły Otto Dollowi (prawdziwe nazwisko – Otmar Wierba), oficerowi Abwehry. Na rzecz współpracy z Niemcami działali także kałmuccy emigranci, którzy w 1942 r. utworzyli Kałmucki Komitet Narodowy z Sz. Balinowem na czele. Dawali oni wiarę mglistym obietnicom hitlerowskim na temat utworzenia wolnego państwa kałmuckiego i usiłowali – zgodnie ze swym rozumieniem narodowego interesu Kałmuków – wpływać na działalność niemieckich instytucji zajmujących się problematyką wschodnią .
     Podobnie jak na Północnym Kaukazie, Niemcy respektowali dążenie Kałmuków do przywrócenia wcześniejszych form gospodarowania: zaaprobowali rozwiązanie gospodarstw kolektywnych oraz rozdział bydła kołchozowego i pastwisk. Uruchomiono kałmuckie szkoły, wydawane było pismo “Halmar” (“Kałmuk”). Niemcy planowali stworzenie specjalnego obwodu (komisariatu) kałmuckiego (Hauptkommissariat) w ramach Reichskommissariat Kaukasien. Byłaby to jednostka administracyjna niższego rzędu niż np. Gruzja czy Czeczeno–Inguszetia (którym chciano przyznać status generalnych komisariatów), ale o podobnym statusie jak Armenia .
     We wrześniu 1942 r. Niemcy przystąpili do formowania kawaleryjskiego korpusu kałmuckiego pod dowództwem O.Dolla. Werbunek do korpusu nie przynosił wszakże znaczących efektów, jakich zdaje się oczekiwali inicjatorzy tego przedsięwzięcia: w grudniu 1942 r. było to zaledwie ok. 1500 ludzi, a  latem 1943 r. 2200 żołnierzy. Już po opuszczeniu Kałmukii liczebność korpusu wzrosła i w lipcu 1944 r. wynosiła 147 oficerów oraz 3291 podoficerów i szeregowców, zaś w 1945 r. miała osiągnąć nie mniej niż 5 tys. osób, ale wówczas w jego szeregach znajdowało się już wielu przedstawicieli innych narodowości . Korpus zyskał ponurą sławę swymi okrucieństwami w czasie akcji pacyfikacyjnych na terenie ZSRR, a później w Polsce.
     Choć hitlerowcy czynili gesty pod adresem Kałmuków, to równocześnie uciekano się do różnych form nacisku i terroru, aby osiągać cele okupacji, a  wszelki opór likwidowany był w sposób właściwy polityce okupacyjnej na innych terenach ZSRR. Pomijając nielicznych Żydów, na zajętym terytorium republiki okupanci rozstrzelali ok. 2 tys. cywilów i jeńców wojennych .
     M.Heller i A.Niekricz podają, że liczba kolaborantów wśród Kałmuków sięgała w sumie 5 tys., co stanowiło stosunkowo nikły procent tej narodowości . Trudno uznać, by pod względem skali i zasięgu kolaboracji ludność kałmucka wyróżniała się wśród innych grup narodowościowych zamieszkujących tereny okupowane. Zresztą ówczesne partyjne kierownictwo Kałmukii konstatując, że “hitlerowscy bandyci próbują mobilizować ludność kałmucką do walki z władzą radziecką”, oceniało, iż te usiłowania “przynoszą bardzo słabe rezultaty” . Niemniej zaistniałe przypadki kolaboracji wystarczyły radzieckim organom bezpieczeństwa do sformułowania wobec całego narodu kałmuckiego oskarżenia o współpracę z hitlerowcami i  o  sprzeniewierzenie się interesom ojczyzny .
     Po wyparciu niemieckich okupantów z terytorium Kałmuckiej ASRR przystąpiono tam do odbudowy życia gospodarczego i społecznego. Równocześnie przeprowadzona została szeroko zakrojona czystka w aparacie politycznym i administracyjnym oraz przegląd członków partii. W wyniku intensywnych działań represyjnych, agenturalnych oraz propagandowych do jesieni 1943 r. praktycznie zlikwidowane zostały w republice działające tam wcześniej antyradzieckie grupy zbrojne. Niemniej latem 1943 r. coraz wyraźniej demonstrowany był przez niekałmucki aktyw polityczny republiki brak zaufania do Kałmuków jako takich. Wyrazem tych tendencji było pismo sekretarza obwodowego komitetu partii do spraw kadr P.F.Kasatkina skierowane w  sierpniu 1943 r. do KC WKP(b). Wywodzono w nim, iż postawa Kałmuków jeszcze w czasie wojny domowej i opowiedzenie się części z nich po stronie sił kontrrewolucji, a potem współpraca części miejscowej ludności z  hitlerowcami stanowiły wyraz jednego i tego samego zjawiska – “burżuazyjnego nacjonalizmu” i politycznej “nieprawomyślności” Kałmuków . Podjęte jeszcze w grudniu 1943 r. przez obwodowy komitet WKP(b) próby zapobieżenia spodziewanym represjom wobec narodu kałmuckiego okazały się nieskuteczne.
     27 grudnia 1943 r. Prezydium Rady Najwyższej ZSRR wydało dekret o  likwidacji Kałmuckiej ASRR i utworzeniu w to miejsce obwodu astrachańskiego w ramach Rosyjskiej FSRR. Dokument ów zawierał rozbudowany katalog oskarżeń pod adresem narodu kałmuckiego. Stwierdzano, iż w okresie okupacji terytorium Kałmuckiej ASRR przez wojska niemieckie liczni Kałmucy dopuścili się zdrady ojczyzny, wstępowali do organizowanych przez Niemców oddziałów wojskowych w celu walki przeciwko Armii Czerwonej, wydawali w ręce niemieckie uczciwych obywateli radzieckich, przekazywali Niemcom ewakuowane z Ukrainy i z obwodu rostowskiego bydło kołchozowe, zaś po usunięciu okupacji organizowali bandy i czynnie przeciwstawiali się organom władzy radzieckiej w procesie odbudowy gospodarki narodowej, organizując bandyckie napady na kołchozy i  terroryzując społeczeństwo. Powołując się na te stwierdzenia, dekret postanawiał, że wszyscy Kałmucy zamieszkujący na terytorium Kałmuckiej ASRR podlegali przesiedleniu do innych rejonów Związku Radzieckiego, a  sama republika miała zostać zlikwidowana . Już następnego dnia, tj.  28  grudnia, stosowne postanowienie przyjęła Rada Komisarzy Ludowych ZSRR. Ustalono wówczas, że Kałmucy wysiedleni zostaną do Kraju Ałtajskiego (25 tys. osób), Kraju Krasnojarskiego (25 tys. osób) oraz do obwodów omskiego (25 tys. osób.) i nowosybirskiego (20 tys. osób) .
     Tego samego dnia, gdy Prezydium Rady Najwyższej uchwalało dekret w  sprawie Kałmuckiej ASRR, rozpoczęła się już przygotowana wcześniej akcja deportacyjna. Na samym jej początku funkcjonariusze NKWD aresztowali 750 Kałmuków oskarżonych o aktywną współpracę z okupantami oraz o  przyna-leżność do “band” lub o ich wspieranie . Następnie, zgodnie ze schematem powtarzającym się we wszystkich tego typu operacjach, ludność była grupowana w punktach załadowczych i transportami kolejowymi przemieszczana do miejsc przeznaczenia. Kałmucy, jako buddyści, nie stawiali podobno oporu. Ówczesny oficer NKWD, uczestniczący w tej operacji, napisał po swej ucieczce na Zachód: “Wcześnie grudniowego ranka Kałmucy musieli opuścić swoje domy na zawsze. W milczeniu poddali się swemu losowi zgodnie ze swą religią, buddyzmem, lecz wszystkie moje wyobrażenia o życiu zostały wtedy przekreślone i zdecydowałem się zerwać moje związki z  państwem, które naraziło niewinnych ludzi na tak surową karę [...] Nigdy przedtem w moim życiu nie widziałem tak tragicznego wyrazu, jak na twarzach tych ludzi wykonujących rozkazy komunistycznego państwa” .
     Większości Kałmuków mających rzeczywiście na sumieniu aktywną współpracę z hitlerowskimi okupantami nie było już wówczas na terenach kontrolowanych przez władze radzieckie, bowiem wycofali się oni wraz z armią hitlerowską. Dotyczyło to zwłaszcza wpływowych osobistości z tej grupy. Ludzie ci na emigracji prowadzili później intensywną działalność propagandową, m.in. w  Niemczech i w krajach azjatyckich . Ich represje radzieckie nie mogły więc już dotknąć.
     Już 2 stycznia 1944 r. Beria mógł raportować Stalinowi i Mołotowowi, że do 46 pociągów załadowano 26 359 rodzin kałmuckich, tj. 93 139 przesiedleńców. 10 lutego 1944 r. było rozsiedlonych na zesłaniu 92 983 Kałmuków . W późniejszych dokumentach podawane są wszakże dane nieco różniące się od podanych wyżej. Zestawienie kontyngentów deportowanych sporządzone przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych ZSRR w styczniu 1949 r. podało liczbę 91 919 wysiedlonych Kałmuków i 74 918 nadal pozostających na zesłaniu . Wśród nich 65 % stanowili starcy i dzieci do lat 16 . Zdaniem W.N. Ziemskowa liczba 91 919 deportowanych odnosi się do momentu dotarcia do miejsc osiedlenia, a więc nie obejmuje umarłych i zbiegłych w trakcie transportu. Ponieważ zaś od liczby tej należy odjąć 979 osób policzonych dwukrotnie, to faktycznie na miejsce zsyłki przybyć miało 90 940 Kałmuków . Jednakże zestawienie opracowane przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR w 1950 r. mówiło wyraxnie o 91 919 Kałmukach jako o wysiedlonych w 1944 r.  Jeszcze inne dane podał P.D.Bakajew, który stwierdził, iż w grudniu 1943 r. deportowano 98,6 tys. Kałmuków . Jakkolwiek różnica między tymi liczbami sięga 8 %, to jednak mieści się w  granicach kilku tysięcy osób, co być może da się wytłumaczyć błędami w  ewidencji i odmiennością sposobów liczenia.
     7 marca 1944 r. W.W.Czernyszow poinformował Berię, że w obwodzie rostowskim, w rejonach położonych w pobliżu zlikwidowanej Kałmuckiej ASRR zamieszkiwało 280 rodzin kałmuckich (liczących ok. 1 300 osób) i  zaproponował przesiedlenie ich do obwodu omskiego . Być może stało się to przesłanką podjętej 11 marca 1944 r. przez Radę Komisarzy Ludowych ZSRR decyzji o wysiedleniu Kałmuków także z obwodu rostowskiego. W myśl przyjętego wówczas postanowienia grupa ta miała zostać skierowana na osiedlenie do obwodu omskiego . Na tej podstawie 14 marca Beria wydał odpowiedni rozkaz . Na jego też polecenie z  15 kwietnia 1944 r. w całym Związku Radzieckim przeprowadzono poszukiwania Kałmuków zamieszkujących poza obrębem dawnej republiki autonomicznej. Ich wysiedlenie odbyło się w dniach 2–4 czerwca 1944 r. i  objęło 1 178 osób, w  tym 534 dzieci . Nie można wykluczyć, że ta właśnie grupa – oprócz strat w transporcie – decydowała o różnicach w okresleniu liczebności kałmuckich przesiedleńców. Jej deportacja nastapiła wszak po zasadniczej operacji z lutego, ale zaliczono ja później do tego samego kontyngentu.
     Represje objęły nie tylko cywilnych Kałmuków. Na wszystkich frontach żołnierze i oficerowie tej narodowości byli odwoływani z  dotychczasowych jednostek, grupowani w punktach zbornych i kierowani do batalionów pracy . Ocenia się, ze dotknęło to ok. 10 tys. Kałmuków , co podniosłoby ogólną liczbę represjonowanych do ponad 105 tys.
     Deportowanych z Kałmuckiej ASRR skierowano – zgodnie z  postano-wieniem Rady Komisarzy Ludowych – do Kraju Krasnojarskiego, Kraju Ałtajskiego oraz obwodów nowosybirskiego i omskiego , a także – czego początkowo nie przewidywano – do Kazachstanu, Kirgizji, Uzbekistanu oraz obwodów: swierdłowskiego, tomskiego i tiumeńskiego . Trudno ustalić dokładne dane ilościowe dotyczące tego rozmieszczenia w 1944 r. 23 lutego tegoż roku naczelnik Oddziału Specjalnych Osiedleń GUŁag NKWD informował Czernyszowa, że 10 lutego w obwodzie omskim znajdowało się 27 069 Kałmuków, w obwodzie nowosybirskim 16436, w Kraju Ałtajskim 22 212, w Kraju Krasnojarskim 24 998 i w Kazachstanie 2 268 . Inny dokument, obrazujący stan rozsiedlenia kałmuckich zesłańców w tym samym czasie, podawał, iż byli oni rozmieszczeni następująco:
     obwód nowosybirski – 16 436 osób, w tym 7 252 dzieci,
     obwód tomski – 1 848 osób,
     Kraj Krasnojarski – 24 998 osób, w tym 11 705 dzieci,
     Kraj Ałtajski – 22 212 osób, w tym 10 411 dzieci,
     Kazaska SRR – 2 268 osób, w tym 979 dzieci,
     obwód omski – 27 069 osób, w tym 9 810 dzieci,
     co w sumie daje 94 831 osób, podczas gdy równocześnie w tym samym dokumencie potwierdzona jest liczba 91 919 wysiedlonych i przyznaje się, iż miała miejsce wysoka śmiertelność w transporcie . Autorzy historii republiki kałmuckiej przytaczają tylko fragmentaryczne dane, odbiegające przy tym od przedstawionych wyżej, a mianowicie że: do obwodu nowosybirskiego w 1944 r. przybyło 17,1 tys. Kałmuków, a w obwodzie tiumeńskim znalazły się 14 174 osoby . N.F.Bugaj twierdzi, iż Kałmuków przesiedlono także do obwodu kiemierowskiego i na Sachalin . Kałmuccy przesiedleńcy byli translokowani potem w zależności od zapotrzebowania na siłę roboczą: np. już w lipcu 1944 r. 1 tys. rodzin z Kraju Krasnojarskiego i obwodu omskiego przeniesiono do obwodu irkuckiego i do Jakuckiej ASRR . W 1956 r., w momencie zniesienia wobec nich statusu specjalnych osadników, Kałmucy mieszkali w 15 krajach i  obwodach Rosyjskiej FSRR, 13 obwodach Kazachstanu, w Uzbekistanie, Kirgizji i Tadżykistanie. Stanowili oni w tych obwodach mniej niż 1 % ludności .
     Kałmucy zostali rozmieszczeni w kołchozach, sowchozach, przedsiębiorstwach gospodarki leśnej i zakładach przemysłowych. Np. w  obwodzie omskim spośród 26 994 zesłańców w kołchozach znalazło się 12 677 osób, w sowchozach 3 308, w artelach przemysłowych 1 086, w  przedsiębiorstwach leśnych 1 229 osób . W szczególnie trudnej sytuacji znaleźli się ludzie skierowani do kołchozów, bowiem z uwagi na okres zimowy znaczna ich część pozostawała bez pracy, a tym samym nie otrzymywała żadnych produktów żywnościowych, co owocowało licznymi przypadkami śmierci .
     Nawet wedle ocen NKWD położenie zesłańców pod względem warunków bytowych i sanitarnych było skrajnie trudne. Większość z nich nie dysponowała odzieżą, obuwiem i bielizną. Jak trudna była sytuacja świadczy fakt, iż 30 % zesłanych Kałmuków nie było w stanie podjąć pracy z  uwagi na brak obuwia. W poszczególnych krajach i obwodach miejscowe władze starały się wprawdzie udzielać pomocy przesiedlonym tam Kałmukom, jednakże bez stosownych decyzji i przydziałów ze strony władz centralnych nie były w stanie skutecznie poprawić położenia ludności. W związku z tym Beria proponował, by Rada Komisarzy Ludowych wydzieliła dla nich w listopadzie i grudniu 1944 r. 36 t mydła, 18 t herbaty, 90 t soli, 50 t przędzy wełnianej, 60 tys. metrów tkanin bawełnianych . Zapewne odzewem na ten wniosek była decyzja Mołotowa, aby w okresie listopad–grudzień 1944 r. sprzedać Kałmukom za gotówkę po 200 g mydła, 100 g herbaty i 500 g soli na osobę, a także walonki i tkaniny bawełniane dla najbardziej potrzebujących, a zwłaszcza dla dzieci . W sumie na potrzeby ludności kałmuckiej przez dwa pierwsze lata pobytu jej na zesłaniu wydzielono w formie pomocy 6 277 t ziarna konsumpcyjnego, mąki i kasz, 2 040 t ziemniaków, 22 t cukru, 200 t soli, 18 t herbaty . Były to ilości mikroskopijne, w znikomym stopniu wpływające na poziom zaopatrzenia tej ludności w  podstawowe artykuły spożywcze.
     Znaczna część Kałmuków mieszkała w pomieszczeniach absolutnie do tego nie przystosowanych: w szopach, szałasach, magazynach. Do stycznia 1946 r. spośród przebywających na zesłaniu 28 120 rodzin kałmuckich tylko 4 550 posiadało oddzielne domy, 18 370 mieszkało w różnych budynkach zatrudniających je przedsiębiorstw, a 5 200 rodzin dokwaterowano do mieszkań miejscowej ludności .
     Nieprzystosowanie do surowych warunków klimatycznych, niezwykle trudne warunki bytu, niedostatek żywności – to były czynniki powodujące wysoką śmiertelność wśród zesłanych. Tylko w  obwodzie nowosybirskim w  1944 r. umarło 1 510 osób, tj. ponad 9 % osiedlonych tam Kałmuków .
     Z raportu Ludowego Komisarza Spraw Wewnętrznych S.N.Krugłowa datowanego 30 stycznia 1946 r. wynika, że na zesłaniu przebywało 28 120 rodzin Kałmuków, które liczyły 80 360 osób. Za zdolnych do pracy uważano 36 tys. osób, z czego zatrudnionych było 35 360 osób . Do 1  października 1948 r. spośród osiedlonych na zesłaniu zmarło 16 594 ludzi, a  zwolniono 1 364 osób. W tym samym czasie urodziło się 2 702 dzieci . Wedle stanu na 1 stycznia 1949 r. liczba Kałmuków–przesiedleńców wynosiła 26 tys. rodzin, liczących łącznie 77 279 osób, w tym 21 763 mężczyzn, 29 162 kobiety i 26 354 dzieci do lat 16. Wśród nich 39 369 osób (tj. 51 %) było uważanych za zdolnych do pracy, ale zatrudniano znacznie więcej, bo aż 43 523 osoby .
     Lata 1948–1949 stanowiły swoisty przełom w sytuacji deportowanych Kałmuków, podobnie zresztą jak w przypadku innych deportowanych narodowości. Po okresie wysoce ujemnego przyrostu naturalnego, w 1949 r. ilość urodzeń przewyższyła liczbę zgonów. O ile w  roku 1948 umarło 2 766 Kałmuków, a urodziło się tylko 1 135, to w roku następnym liczba urodzeń wyniosła 2 058, a liczba zgonów zmalała do 1 903 . Od tego momentu wśród deportowanych notowany był już dodatni przyrost naturalny. Źródła tego zjawiska wydają się oczywiste: nastąpiło stopniowe przystosowanie się przesiedleńców do nowych warunków, pewne ustabilizowanie ich sytuacji w tych warunkach, zagospodarowanie się, a  w  konsekwencji pewna poprawa sytuacji żywnościowej i mieszkaniowej. Równocześnie trudności przesiedlenia i pierwsze lata pobytu w nowych miejscach osiedlenia wyeliminowały jednostki fizycznie najsłabsze i najmniej odporne, co przy całym okrucieństwie tego procesu przyczyniło się do wzmocnienia grupy jako całości.
     Z zestawienia liczebnosci i struktury ludności kałmuckiej w 1949 r. wynika, iż 34 % zesłańców stanowiły dzieci do lat 16, mężczyzn było natomiast zaledwie 28 %. W zasadniczym stopniu określało to możliwości bytowe rodzin kałmuckich, zwłaszcza zaś zdolność do podejmowania pracy. W gospodarce ZSRR pracowało wówczas 43 523 Kałmuków. Zatrudnieni byli przede wszystkim w jednostkach gospodarczych podległych ministerstwom: rolnictwa (16 263 osób, tj. 37 % pracujących zesłańców narodowości kałmuckiej), sowchozów (6 484 osób, tj. 15 % pracującej ludności kałmuckiej), przemysłu rybnego (3 736), przemysłu leśnego i papierniczego (2 960), przemysłu terenowego (1 896) .

     1 lipca 1950 r. na zesłaniu przebywało 77 943 Kałmuków . Zestawienia uwzględniające stan z 1 stycznia 1953 r. obejmowały 79 376 Kałmuków (ponadto 2 040 osób w miejscach odosobnienia), w tym 23 098 mężczyzn, 30 360 kobiet i 25 918 dzieci . Wyraźnie dostrzegalne było postępujące rozproszenie deportowanych Kałmuków, choć głównymi skupiskami pozostawały ciągle te same jednostki administracyjne, do których trafili początkowo. Zmalała także względna liczba dzieci, co było zapewne wynikiem mniejszej liczby urodzin na zesłaniu i większej śmiertelności w tej grupie ludności kałmuckiej na skutek trudności codziennego bytowania.
      

     Po likwidacji Kałmuckiej ASRR i przesiedleniu Kałmuków terytoria byłej republiki weszły pod administrację sąsiednich obwodów i Kraju Stawropolskiego: dwa ułusy (rejony) włączono do obwodu rostowskiego, siedem (wraz ze stolicą republiki Elista, przemianowaną na Stiepny) utworzyło obwód astrachański, zaś dwa pozostałe weszły w skład obwodu stalingradzkiego .
     Zsyłka, znaczne rozproszenie i dyskryminacyjne przerwanie działalności wszelkich instytucji życia narodowego przyniosły kryzys języka i kultury kałmuckiej. Istotne znaczenie miało zniszczenie ośrodków kościoła buddyjskiego, które były nie tylko miejscami kultu religijnego, ale także centrami kultury narodowej i oświaty.